Chuyện Chẳng Đặng Đừng

 

Mai Thanh Truyết

 

 

Vài lời cùng người đọc: Trước hết, xin lỗi trước người đọc nếu thấy những lời hằn học trong bài viết nầy mà người viết không dằn được cảm xúc khi nhận được bản tin dưới đây viết về Phó thị trưởng Madison tự hào khi trở về quê hương… Thông thường người viết chỉ tập trung chia sẻ hay phân tích về “cái Sự” mà lần nầy, vạn sự bất đắc dĩ phài nói đến “con người”.

Xin trích:

Maddison Nguyen khen bọn VG , Việt Kiều về VN đóng góp , làm giàu cho VGCS.“Tôi rất hân hạnh và tự hào khi trở về quê hương thấy có nhiều Việt kiều quay trở về quê thành lập công ty lớn như thế này.

 

Phó thị trưởng TP San Jose, Mỹ thăm bãi rác Đa Phước

 

14/07/2011

Ngày 14/7/2011, bà Madison Nguyễn, Phó thị trưởng TP San Jose, thành phố lớn thứ 3 ở bang California và lớn thứ 10 ở Mỹ, bang có nhiều người VN sinh sống nhất tại Mỹ đã tới thăm Công ty Xử lý Chất thải rắn Đa Phước.

Năm 2005, bà trở thành người Mỹ gốc Việt đầu tiên được bầu vào Hội đồng thành phố San Jose. Bà sang Mỹ từ khi 4 tuổi, trước khi làm phó thị trưởng bà hoạt động trong lĩnh vực giáo dục.

Trong chuyến trở về quê hương thăm gia đình lần này, bà Madison còn đến thăm Công ty Chất thải rắn Đa Phước. Chứng kiến nhiều Việt kiều xa quê đã trở về đầu tư xây dựng quê hương đất nước bà cảm thấy rất tự hào về điều đó và mong muốn ngày càng có nhiều Việt kiều đầu tư nhiều hơn nữa mang lại công ăn việc làm cho người dân địa phương.

“Tôi rất hân hạnh và tự hào khi trở về quê hương (VGCS) thấy có nhiều Việt kiều (VG) quay trở về quê thành lập công ty lớn như thế này. Tôi cũng đã thăm nhiều công ty xử lý chất thải rắn ở Mỹ nhưng tôi thấy đây là công trình lớn. Điều làm tôi ngạc nhiên là khi tôi đến các công ty xử lý chất thải rắn thì đều có mùi lạ nhưng đến đây thì không thấy có mùi gì hết”, bà Madison Nguyễn chia sẻ.

Đó là câu chuyện Bà Phó thị trưởng Madison Nguyễn đi thăm bãi rác Đa Phước, Việt Nam gần đây. Căn cứ vào bản tin đính kém dưới đây cho thấy những lới tuyên bố của Bà sau chuyến viếng thăm nơi nầy.

Câu kết luận của tôi, Mai Thanh Truyết là: “Bà Madison Nguyễn vừa Đui, vừa Điếc, và thính giác của Bà hoàn hoàn bất khiển dụng, không ngữi được Mùi”.

Đui là vì Bà không thấy những hình ảnh “thực sự” của sinh hoạt hàng ngày của công ty Đa Phước mà Bà không thấy, người dân sống gần nơi bãi rác sống như thế nào? Xin xem vài hình dưới đây:

Bãi rác Đa Phước lộ thiên, chỉ có một lớp nylon HDPE phủ phía dưới…mà tự cho là một bãi rác tối tân “nhứt thế giới” hơn cả Hoa Kỳ!

Nhìn hình ảnh ruồi bay đầy trời trong khu vực bãi rác và làng xóm sống chung quanh, chúng ta thấy vấn đề vệ sinh môi trường ở đây như thế nào rồi.

Người dân phải ăn uống trong mùng. Xin hỏi Bà Madison Bà “tham quan” Đa Phước có thấy cảnh nầy hay không?

Bà ĐIẾC vì Bà có nghe được tiếng than van của bà con sống quanh khu vực của bãi rác hay không. Bao nhiêu lần bà con ngăn chận không cho đoàn xe chở rác vào bẵi, nhưng rốt cuộc vì ban quản đốc bãi rác được sự bao che của cường quyền cho nên …đâu lại vào đó. Xin Bà xem hình dưới đây:

Xe chở rác và nước rỉ thấm ra ngoài tận nơi chờ đợi.

Bà Madison có ngữi được mùi rác khi tham quan nơi nầy không?

“Ruồi bu trên hành lá

 

Xung quanh khu vực xử lý tại bãi rác Đa Phước và càng vào gần, cán bộ y tế phát hiện mùi hôi càng nồng nặc, mật độ ruồi dày đặc. Khu vực chứa rác tươi có hàng chục ổ dòi lúc nhúc, lượng ruồi trưởng thành bay ra đông nghẹt.

Hiện tượng này, theo đoàn thanh tra nguyên nhân bước đâu có thể là do quy trình xử lý rác của Công ty đầu tư và quản lý bãi rác Đa Phước chưa hoàn chỉnh dẫn đến làm phát sinh ruồi.

Để xác định nguyên nhân và có hướng giải quyết triệt để, đoàn thanh tra liên ngành đã yêu cầu công ty này phải cung cấp đầy đủ quy trình xử lý rác bằng văn bản trước ngày 10/6. Nhất là công ty phải chỉ rõ hạn chế ở khâu nào trong quá trình xử lý rác làm phát sinh ô nhiễm gây dịch ruồi và thời gian tới phải nhanh chóng có các biện pháp xử lý.”

Tôi xin trích đoạn báo chí Việt Nam nói lên tình trạng của bãi rác Đa Phước dưới đây để cho Bà thấy tôi không bôi bác chế độ đâu nhé!

“Nhiều hạng mục ở dự án khu xử lý rác Đa Phước chưa hoàn thành nhưng giá xử lý rác vẫn được ngân sách TP.HCM thanh toán đầy đủ. Đây là một trong những nội dung tiếp tục được đặt ra tại buổi giám sát của Ban kinh tế - ngân sách HĐND TP.HCM ngày 23-9-2010 đối với dự án này.

Báo cáo với đoàn giám sát, Công ty TNHH Xử lý chấtthải rắn VN (VWS) - chủ đầu tư - cho biết dự án đã hoàn thành một sốhạng mục như bãi chôn lấp rác 30ha, cầu dẫn vào khu xử lý rác, nhà máyxử lý nước rỉ rác công suất 280m3/ngày, nhà máy xử lý nước mưa có lẫn nước rỉrác 3.000m3/ngày, hồ chứa nước rỉ rác...

Giá xử lý rác khởi điểm mà ngân sách TP trả cho VWS là16,4 USD/tấn, nay đã được tăng thêm 3%. Công suất tiếp nhận rác ở bãinày thấp nhất là 3.000 tấn/ngày, không được thấp hơn mức này theo hợpđồng đã ký kết.

Chưa làm vẫn được trả tiền

Nhiều ý kiến đại biểu (ĐB) thắc mắc vì sao dự án chưahoàn thành nhiều hạng mục nhưng giá xử lý rác vẫn được ngân sách TP trảđủ 16,4 USD/tấn và nay được tăng thêm 3%? Thậm chí có ý kiến ĐB chorằng việc trả tiền xử lý rác với hiện trạng dự án như vậy là trả dư tiền so với những gì chủ đầu tư đã làm, đồng thời đềnghị thu lại khoảntiền trả dư đó.

Các ĐB đơn cử: như nhà máy sản xuất phân compost chưathấy nhưng hiện vẫn được thanh toán chi phí hoạt động qua việc đưa vàođơn giá xử lý rác. Tương tự, nhà máy phân loại tái chế cũng chưa thấyđâu nhưng vẫn được thanh toán một số chi phí liên quan.

ĐB Nguyễn Minh Hoàng - nguyên trưởng Ban kinh tế -ngân sách HĐND TP - chất vấn: báo cáo của VWS gửi các ĐB cho thấy có 25 hạng mục ởdự án khu xử lý rác Đa Phước mà công ty phải làm, nhưng trong số này mới hoàn thành 15 hạng mục, còn 10 hạng mục chưa hoàn thành, “đề nghị cho biết nguyên nhân”.

Giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường TP Đào Anh Kiệtgiải trình rằng giá xử lý rác tại bãi Đa Phước đang trả cho VWS là giá trọn gói để xử lý 1 tấn rác, còn việc “nhà đầu tư xử lý rác như thế nàolà quyền của nhà đầu tư”. Ông Kiệt cho rằng nếu các ĐB nói chưa có hạngmục này, hạng mục kia mà vẫn trả giá xử lý rác cho VWS 16,4 USD/tấn “là không đúng”.

Phát biểu trong buổi giám sát, ĐB Huỳnh Công Hùng -phó Ban kinh tế - ngân sách HĐND TP - nêu: ở lần giám sát năm ngoái VWS báo cáo là sàn trung chuyển, khu phân loại tái chế đã làm rồi nhưng không hiểu lý do vì sao đến nay vẫn chưa có?

Ông Hùng cũng nhấn mạnh chi tiết “TP không ép nhà đầutư nhận rác” để tranh luận lại ý kiến giải thích việc một sốhạng mục ởkhu xử lý rác Đa Phước chưa hoàn thành là có phần do TP ép công ty phải nhận rác trước thời điểm dự kiến hoạt động.

Chẳng lẽ nước rỉ rác tự bốc hơi?”

Thưa Bà Madison, tôi xin trích đoạn thêm tường trình của buổi hợp thành phố, và những hình ảnh cùng tài liệu của Đại biểu Khoa nói với Giám Đốc Kiệt (tôi có trong tay cuốn video về buổi điều trần nầy). Bà, bây giờ chắc đã ngữi…thấy mùi hôi của rác và nước rỉ từ bãi rác chảy lan tràn khắp nơi và chảy vào các kinh rạch chung quanh Bình Chánh.

“Đại biểu Lê Thượng Mãn: “Đa Phước đang lừa dối chúng ta!”

Xây dựng bãi rác Đa Phước là dự án do VWS (công ty 100% vốn nước ngoài) ký kết đầu tư với UBND TPHCM. Khi VWS đầu tư dự án này, UBND TPHCM đã tạm ứng cho VWS 9 triệu USD từ nguồn kinh phí sự nghiệp môi trường. Theo kiểm toán nhà nước thì khoản chi này là sai quy định của Luật ngân sách nhà nước.

Về vấn đề này, ông Tài giải thích là nhằm giảm đơn giá xử lý rác từ 16,96 USD/tấn xuống còn 16,4 USD/tấn. Ngoài ra, ông cho biết: “Đơn giá ở đây cao như vậy là vì khu vực Đa Phước nền rất yếu. Dù nhiều đơn vị đã khảo sát nhưng chưa ai dám làm, vì chỉ cẩn bể bờ bao là phá sản”.

Do vậy, để chứng tỏ cho chủ đầu tư thấy quyết tâm xây dựng bãi rác ở đây của TP, UBND TP đã đồng ý tạm ứng cho VWS 9 triệu USD ban đầu. Vả lại, theo ông Tài thì động thái này cũng là “hỗ trợ” chủ đầu tư kêu gọi vốn từ các ngân hàng quốc tế. Ông tài cho rằng: “Người ta phải thấy chủ nhà (TPHCM) có quyết tâm làm thì mới dám bỏ vốn ra đầu tư chứ!”.

Đa Phước đang lừa dối chúng ta

Đại biểu Đặng Văn Khoa cho biết trong phiên chất vấn ngày 10/12 tới ông sẽ không chất vấn về vấn đề trên vì chất vấn là để tìm ra ai là người chịu trách nhiệm, nhưng ở đây thông tin vẫn chưa đầy đủ và rõ ràng, cần có sự cọ xát thông tin từ nhiều phía. Nhưng ông sẽ hỏi UBND TP rõ hơn và chất vấn sau.

Còn đại biểu Lê Thượng Mãn thì lại hết sức bức xúc về cách làm việc của VWS, ông ví von: “Nói họ ngang ngược cũng không quá lắm. Họ cứ tưởng chúng ta đã ký hợp đồng rồi thì không làm gì được họ nữa”.

Ông bức xúc đến thế vì ông cho là chủ đầu tư bãi rác Đa Phước đang lừa dối mọi người, lừa dối các cơ quan chức năng. Và ông nghi ngờ cả những báo cáo tốt đẹp của Sở Tài nguyên Môi trường TPHCM về bãi rác Đa Phước.

Nước Rỉ chảy ra ngoài…

Theo tính toán của ĐB Lê Thượng Mãn, với lượng rácđược tiếp nhận hằng ngày, lượng nước rỉ rác đậm đặc phát sinh tại bãi rác Đa Phước khoảng 800m3/ngày. Trong khi đó, hệ thống xử lý nước rỉ rác với nồng độ ô nhiễm cao tại khu xử lý rác này mới chỉ có công suất 280m3/ngày.

ĐB Mãn cho rằng công suất của hệ thống xử lý nước rỉrác như vậy là không đáp ứng được yêu cầu thực tế. Ông đặt vấn đề: nhưvậy, nước rỉ rác đậm đặc với nồng độ ô nhiễm cao đi đâu, không thể giảithích là nó tựbốc hơi được? Ông David Dương - tổng giám đốc VWS - chorằng với hệ thống xử lý nước rỉ rác công suất 280m3/ngày hiện nay làphù hợp với yêu cầu thực tế và cho rằng “lượng nước rỉ rác phát sinhkhông nhiều như tính toán trên lý thuyết”.

Đại diện cảnh sát môi trường Công an TP nhấn mạnh: cần khẳng định là ở bãi rác Đa Phước chưa có hệ thống xử lý nước rỉ rác hoàn thiện, chưa xử lý triệt để. Cũng cần lưu ý nguy cơ ô nhiễm ở đây cao hơn so với các khu xử lý rác khác vì bãi rác Đa Phước giáp với nhiều sông rạch. “Chính vì chỗ đó tôi đề nghị nếu dự án này muốn đảm bảo môi trường trước hết phải xây hệ thống xử lý nước rỉ rác hoàn thiện” - vị này đềnghị.

Nhiều ý kiến đề nghị VWS cũng như Sở Tài nguyên - môitrường TP cần có ý kiến, quan điểm chính thức về những gì liên quan đếnxử lý môi trường mà báo chí nêu trong thời gian qua. Nếu đưa thông tinkhông chính xác thì phải yêu cầu cải chính, thậm chí yêu cầu bồithường. Còn ngược lại thì phải làm rõ mức độ của những sự việc đã nêu ra sao, đến đâu, nếu có vi phạm thì xử lý như thế nào, “không được mập mờ ở đây”.”

Trên đây là “cái gọi là” Nhà máy xử lý nước rỉ tại Đa Phước gồm các thùng “sea train” kết nối với nhau. Không hiểu nhà máy áp dụng theo phương pháp thanh lọc nào để khử các hợp chất hữu cơ, các kim loại độc hại và những hoá chất bảo vệ thực vật v.v…? Nếu thành công, đề nghị công ty nên nột bằng sáng chế tại Hoa Kỳ, nếu không, đế quốc có thể “ăn cắp” phương pháp xử lý nầy…

Mặt tiền của bãi rác Đa Phước

“Xe cuốc của chủ đầu tư bãi rác Đa Phước đang đào bờ ngăn xả nước từ hồ chứa chảy ra sông. (Hình bị mất đi rồi)

Trong thời gian qua, các đoàn tham quan, giám sát bãi rác đều đi vào bằng cổng chính nên chỉ ghi nhận được khu vực mặt tiền của bãi rác này. Ở đây, “điểm nhấn” được VWS giới thiệu với các đoàn tham quan, giám sát chính là nhà máy xử lý nước rỉ rác (nước rỉ ra từ rác) với nước sau khi qua xử lý chảy ra trong veo.

Với những hình ảnh sạch sẽ, tươm tất ở mặt tiền bãi rác, nhiều người cứ nghĩ đây là một bãi rác đảm bảo vệ sinh môi trường, nước rỉ rác được xử lý tốt. Trong khi đó, từ đầu năm 2009, dân chài địa phương đã thường xuyên thấy những luồng nước có màu đen sẫm ở khu vực gần bãi rác. Những luồng nước bẩn chưa qua xử lý này thường xuất hiện vào ban đêm hoặc lúc có mưa to.

“Nước sông ngày càng dơ nên cá tôm ở khu vực này giờ còn rất ít. Muốn biết rõ họ có xả nước ra sông hay không thì phải phục kích ở các hồ chứa nước phía sau bãi rác” - một dân chài ở xã Đa Phước tiết lộ. “

Và còn nữa thưa Bà, Bãi rác Đa Phước là một bãi rác lộ thiên, hoàn toàn không có có giếng quang trắc để liểm soát và thu hồi nước rỉ cùng khí methane, nhưng ban Giám đốc Công ty đã ký họp đồng mua turbine ở Hoa Kỳ về để chuyển khí methane làm nhà máy phát điện?

 

Với cung cách nhận rác và đổ rác như hình trên thì vệ sinh an toàn ở đâu? Công nhân có được bảo vệ không?

Hình dưới đây là trang phục của một công nhân phụ trách nhà máy xử lý nước rỉ tại Hoa Kỳ, một quốc gia đang “bốc lột” công nhân “cực kỳ” tận xương tủy!

Thưa Quý Bà con,

Trên đây là những trích đoạn trên báo chí Việt Nam và hình chụp từ bãi rác Đa Phước để chúng ta thấy rằng Bà Madison đi “tham quan” Việt Nam dùng ngân quỷ của thành phố do người dân đóng góp trong đó có trên 100.00 cư dân gốc Việt tại San Jose.

Tôi nghĩ bà con cũng cần tiếp tay lên tiếng để nói về sự “lạm dụng” ngân sách thành phố.

Với tính cách thông tin, tôi xin trích (lại trích?) phần nói về lịch sử của Công ty Liên Hợp Đa Phước, trích từ quyển sách “Những Vấn Đề Môi Trường Việt Nam” của tôi, xuất bản năm 2011, để bà con có một khái niệm về công ty của một Ủy viên trong Viêtnamese Education Foundation (VEF) Hoa Kỳ có nhiệm vụ tuyển chọn học bổng của Hoa Kỳ cho sinh viên cao học và tiến sĩ Việt Nam. Có thể nhờ Ủy viên nầy mà trong vòng 10 năm tới Việt Nam sẽ có thêm 20.000 tiến sĩ?

“Ngày 28 tháng 10 năm 2007, ông Lê Thanh Hải, Chủ tịch UBND Sài Gòn đã đi khảo sát dưới sự hướng dẫn của Ông David Dương, chủ công trình Khu Liên hợp Đa Phước, Bình Chánh. Sau khi được biết khu xử lý rác sẽ tiếp nhận rác bắt đầu vào ngày 1-11-2007, Ông Hải có nhận xét sau:”Thành phố đã có thể chủ động trong công tác thu gom, xử lý một cách hợp vệ sinh”.

Trên nguyên tắc, theo văn bản của Dự án, Cty LH Đa Phước sẽ được khánh thành vào tháng 3-2007 vừa qua, gồm một bãi rác có lớp lót HDPE, có khả năng thu nhận 3.100 tấn rác/ngày, một nhà máy xử lý, một nhà máy sàn lọc để tách rời rác hữu cơ và các phần tử khác của rác có thể tái chế (recycling), và một nhà máy làm phân compost để sản xuất phân hữu cơ xuất cảng…”

Bãi rác đang được chuẩn bị để làm một sân golf phía trên đỉnh .

Mai Thanh Truyết

Viết trong tâm trạng “bức xúc”

West Covina, 7/15/2011